ÇFARË ËSHTË KOMISIONI SHTETËROR I ZGJEDHJEVE - KSHZ?
Komisioni shtetëror i zgjedhjeve (KSHZ) është një institucion profesional, dhe i pavarur që udhëhiqet në punën e tij në përputhje me Kushtetutën, ligjet dhe standardet dhe konventat ndërkombëtare të pranuara përgjithësisht. Duke ndjekur trendet botërore, KSHZ-ja gjithashtu prezanton teknologji të reja për procesin zgjedhor, të gjitha në mënyrë që t'u lejojë të gjithë palëve të interesuara në procesin zgjedhor qasje të barabartë në ushtrimin e së drejtës së tyre për të votuar, por edhe për zhvillimin e suksesshëm të zgjedhjeve.
Komisioni shtetëror i zgjedhjeve ka 19 njësi rajonale.
KSHZ ka sistem të automatizuar për kontrollimin e të dhënave personale të zgjedhësve në listën zgjedhore. Nëse dëshironi të kontrolloni të dhënat tuaja:
Kush mund të votojë?
Të drejtë në votë ka çdo person që është në moshë madhore dhe është i regjistruar në certifikatën e listës zgjedhore dhe mban një letërnjoftim ose pasaportë të vlefshme. Votimi bëhet personalisht.
Pas mbërritjes në vendvotim, verifikohen fillimisht dokumentet personale të identifikimit të qytetarit dhe ai/ajo nënshkruhet në certifikatën e listës zgjedhore. Pastaj një anëtar i këshillit zgjedhor lëshon një fletëvotim i cili duhet të vuloset në pjesën e përparme.
Përveç një letërnjoftimi ose pasaporte të vlefshme, nuk pranohen për votim dokumente të tilla si leja për vozitje, libreza shëndetësore, legjitimacioni i nxënësit ose studentit, etj.
Sipas udhëzimeve të Komisionit shtetëror të zgjedhjeve (KSHZ), gjatë përcaktimit të identitetit personal, votuesi është i detyruar të paraqitet në këshillin zgjedhor në mënyrën se si paraqitet në fotografinë në dokumentin personal të identifikimit. Përfaqësuesit e parashtruesve të listave dhe vëzhguesit e akredituar mund të ndjekin nga afër përcaktimin e identitetit e të votuesit.
Nëse përcaktojnë se votuesi nuk është në certifikatat e listës zgjedhore, anëtarët e KZ-së janë të detyruar ta udhëzojnë atë në njësinë rajonale kompetente të KSHZ-së dhe të vizitojnë faqen e internetit https://izbirackispsiok.gov.mk/ për të kontrolluar nëse ai është i regjistruar në listën zgjedhore dhe nëse po, në cilën vendvotim mund të votojë.
Nëse votuesi në listën zgjedhore është analfabet ose ka mangësi fizike, ai do të vendosë një gjurmë të gishtit tregues të djathtë në vendin e rezervuar për nënshkrim në certifikatën e listës zgjedhore.
Nuk mund të votojë një votues që refuzon të nënshkruajë listën zgjedhore.
Votimi bëhet pas paravanit për votim, duke rrethuar numrin rendor përpara parashtruesit të listës së kandidatëve, ekskluzivisht me stilolaps kimik në ngjyrë blu. Nëse votuesi gabon, ai nuk do të marrë një fletëvotim tjetër. Fletëvotimi i palosur futet në një kuti votimi. Votuesi nuk duhet të lejohet të largohet nga vendvotimi pa lënë fletëvotimin në kuti.
Pas një paravani për votim, lejohet të ketë vetëm një votues, përveç në rast se votuesi ka nevojë për ndihmë. Personat me aftësi të kufizuara fizike dhe analfabetë, sipas Kodit zgjedhor, kanë të drejtë të thërrasin një person për t'i ndihmuar në votim.
Ndalohet votimi familjar dhe në grup dhe votimi në emër të një tjetri
Shkelja e fshehtësisë së votimit është vepër penale në Republikën e Maqedonisë. Kushtetuta e Republikës së Maqedonisë garanton të drejtën e fshehtësisë së votuesve. Ndalohet votimi familjar dhe në grup dhe votimi në emër të një tjetri. Anëtarët e këshillave zgjedhore janë të detyruar të parandalojnë përpjekjet e mundshme për të prishur fshehtësinë e votimit.
Votimi familjar dhe në grup dhe votimi në emër të një tjetri nënkupton shkelje të së drejtës së zgjedhësit, dhe përbëjnë bazë për shkelje të fshehtësisë së votimit dhe mund të çojë në anulimin e zgjedhjeve.
Anëtari i një organi zgjedhor që vepron në kundërshtim me dispozitat e Kodit zgjedhor mund të marrë kallëzim për kundërvajtje dhe gjobë në vlerë prej një mijë deri në tre mijë euro në kundërvlerë në denarë. Gjoba në vlerë prej 750 deri 2.250 euro në kundërvlerë në denarë për vepër penale do t'i shqiptohet personit fizik i cili voton për më shumë se një person ose voton në emër të një personi tjetër.
Votimi përfundon në orën 19:00
Vendvotimi mbyllet në orën 19:00 dhe personat që ndodhen në objekt do të lejohen të votojnë.
Mund të ketë ndërprerje të votimit nëse prishet rendi në vendvotim derisa i njëjti të rikthehet, në rast të fatkeqësive të motit dhe rrethanave të tjera të jashtëzakonshme, nëse qasja në vendvotim nuk sigurohet nga policia, dhe ka pasur nevojë për këtë, dhe nëse policia thirret dhe nuk i përgjigjet thirrjes.
Nëse votimi ndërpritet për më pak se një orë, ai nuk vazhdon pas orës 19:00, por nëse ndërpritet për më shumë se tre orë, ai nuk vazhdon në të njëjtën ditë.
Përfaqësuesit e autorizuar të parashtruesve të listës, vëzhguesit dhe votuesit në ditën e votimit në vendvotime nuk mund të përdorin një telefon celular, aparat ose mjete të tjera për të fotografuar fletëvotimin. Këshilli zgjedhor mund të largojë nga vendvotimi çdo person që nuk i bashkangjitet këtij ndalimi.
Numërimi i votave
Procesverbalet dhe materialet e tjera zgjedhore, këshillat zgjedhore i dorëzojnë në KKZ në afat prej pesë orëve pas përfundimit të votimit. KKZ-ja kompetente pastaj përmbledh rezultatet e votimit, përpilon procesverbalin dhe ia dorëzon KSHZ-së.
KSHZ-ja publikon rezultatet fillestare të votimit në mënyrë elektronike, ndërsa rezultatet nga procesverbalet e KKZ-së në afat 12 orëve pas përfundimit të zgjedhjeve.
KSHZ-ja publikon rezultatet përfundimtare të zgjedhjeve në afat prej 24 orëve nga data e përfundimit të tyre.
Ankesat
Çdo parashtrues i listës së kandidatëve në procedurën e votimit, përmbledhjes dhe përcaktimit të rezultateve të votimit mund të parashtrojë një kundërshtim në KSHZ në afat prej 48 orëve pas përfundimit të votimit, përkatësisht publikimit të rezultateve fillestare. KSHZ-ja është e detyruar të vendos për kundërshtimin në afat prej 48 orëve nga pranimi.
Kundër vendimit të KSHZ-së mund të parashtrohet padi në Gjykatën administrative, në afat prej 24 orëve nga pranimi i vendimit. Gjykata administrative e Republikës së Maqedonisë së Veriut, megjithatë, është e detyruar të marrë një vendim për ankesën në afat prej 48 orëve pas pranimit të saj.
Çdo zgjedhës, të cilit i është shkelur e drejta e zgjedhësit në procedurën e votimit, mund të parashtroj; një kundërshtim në KSHZ në afat prej 24 orëve. KSHZ-ja është e detyruar të marrë një vendim në afat prej katër orëve nga pranimi.
Kundër vendimit të KSHZ-së, zgjedhësi mundet, në afat prej 24 orëve pas pranimit, të parashtrojë ankesë në Gjykatën administrative të Republikës së Maqedonisë së Veriut, e cila, nga ana e saj, është e detyruar të marrë vendim për ankesën në afat prej 48 orëve pas pranimit.
KSHZ-ja mundet, sipas detyrës zyrtare ose pas parashtrimit të kundërshtimit, me vendim të anulojë votimin në vendvotim në raste të caktuara të përcaktuara nga Kodi zgjedhor.
Kundër aktvendimit për anulimin e votimit, mund të parashtrohet ankesë në Gjykatën administrative të Republikës së Maqedonisë së Veriut në afat prej 24 orëve nga pranimi i aktvendimit. Gjykata administrative e Republikës së Maqedonisë së Veriut është e detyruar të veprojë mbi ankesën brenda 72 orëve nga pranimi i saj. Votimi i përsëritur në vendvotimin ku është anuluar zhvillohet 14 ditë nga data e votimit të parë.
